Kriptoda Fair Launch yani Türkçe olarak “adil lansman” bir kripto para ünitesinin lansman sırasında eşit olarak dağıtılmasını söz eder. Bu durum, içeriden bilgi alanların ticaretini ve fiyat manipülasyonunu önleyerek, herkesin en başından token edinme konusunda eşit fırsatlara sahip olacağı manasına gelir.
Kriptoda Fair Launch Nedir?
Kriptoda Fair Launch denilen yani Türkçe söz etmek gerekirse “adil lansman” tabirine karşılık gelen kavram, herkese token satın alma konusunda eşit talih vererek, lansman sırasında bir tokenin eşit olarak dağıtılmasını tabir eder. Adil bir lansman adil ve hakkaniyetli olmaya çabalasa da, tokenin fiyatı tekrar de fiyat manipülasyonuna maruz kalabilir. Hasebiyle bu uygulamanın başarısı ve adaleti, token’ın gerisindeki takımın yeteneklerine ve niyetlerine bağlıdır.
Fair Launch Nasıl Çalışır?
Gerçekten adil bir Fair Launch’ta, gruptan ayrılan ön satış token’ları yahut evvelce tahsis edilmiş token’lar olmayacaktır. Alıcılar sırf direkt Uniswap ve PancakeSwap üzere merkezi olmayan borsalardan token alabilirler. Bu, merkezileşmeyi en aza indirmeye yardımcı olur ve herkesin coin’leri satın almasını adaletli hale getirir.
Kriptoda Fair Launch’a bir örnek Bitcoin’dir. Lansmanından evvel, Bitcoin’in yaratıcısı Satoshi Nakamoto’ya rastgele bir Bitcoin yüzdesi tahsis edilmedi. Bu, proje takımının bile, fiyat manipülasyonunu önleyerek, klasik token satın alma yahut edinme yolundan geçmek zorunda kalacağı manasına gelir.
Öte yandan proje sahiplerinin, ön satış, beyaz listeye alınmış ön satış yahut saklı lansman üzere, token’larını başlatabilecekleri farklı yollar da vardır.
Fair Launch Özellikleri
Adil bir lansman ekseriyetle aşağıdaki özellikleri bünyesinde barındırır:
Şeffaflık
Lansmandan evvel, grup çoklukla token hakkında bilgi verir. Bu, token’ın yararı, arzı ve detaylı yol haritası üzere genel bilgileri içerir. Tipik olarak, saygın takımlar teknik incelemeyi lansmandan evvel de yayınlar.
Açık Katılım
Adil bir lansmanın temel özelliği açık iştiraktir. Bu, herkesin lansman sırasında token edinmeye katılmak için eşit bahta sahip olabileceği manasına gelir. Çoklukla sırf seçilen bireylere lansmandan evvel coin satın alma fırsatı verilen ön satışlardan farklıdır.
Merkezi Olmayan Lansman
Fair Launch’ta adem-i merkeziyetçilik çok değerlidir. Merkezi olmayan bir lansman, takım dahil hiç kimsenin token dağıtımını etkileyemeyeceği manasına gelir. Tokenlar birebir anda herkesin kullanımına sunulacağı için bu durum merkezileşme riskini azaltır. Bu, büyük ölçülerde token istifleyen balinalara karşı piyasa manipülasyonunun önlenmesine yardımcı olur.
Adil Bir Lansmanın Dezavantajları
Ön satış olmadan, takımın büyük bir pazarlama bütçesi için kâfi finansmanı olmayabilir, bu da projeye olan ilginin azalması manasına gelebilir. Grubun lansmandan sonra projeye devam etmek için kâfi parası olmayabileceğinden, bu durum lansman sonrası token’ı da etkileyebilir.
Ayrıca ekibin kendilerine tahsis edilmiş token’ları olmadığı için projede net bir hisseleri olmayabilir. Kazanılmış bir tahsisat yahut hisse olmadan, bu türlü bir sonuçta takımın projeyi çok süratli bir halde terk etmesine neden olabilir.
Adil bir lansman tipik olarak, proje grubunun klâsik token satın alma tekniğini kendileri uygulamak zorunda kalacağı manasına gelse de, şunu belirtmekte yarar var; memecoin alanında birçok takım, projelerini “adil bir lansman” olarak etiketlemeye devam ederken, token’ların küçük bir yüzdesini kendilerine tahsis ediyor.
Fair Launch Sahiden Adil mi?
Fair Launch’ın adil olup olmadığı büyük ölçüde her token’a ve ardındaki gruba bağlıdır. Adil bir lansman şeffaf ve adil olmayı amaçlasa da, grup nihayetinde kendilerine yarar sağlamak için kullanabilecekleri içeriden bilgilere sahiptir.
Bazen “arkadaşlar ve aile token’ları” olarak bilinen adil lansman gruplarının, arkadaşlarına ve ailelerine içeriden bilgi verdiği bilinmektedir. Bu, ekibin ve arkadaşlarının, resmi olarak piyasaya sürülmesinden dakikalar yahut saniyeler evvel büyük ölçülerde token satın alacakları erken mukavele adresleri biçiminde olabilir. Bununla çaba etmek için, bu çeşit projeler için çıkış likidite olarak kullanılmadığınızdan emin olmak için mukavelenin etherscan’ını (veya eşdeğerini) okumak değerlidir.
Fair Launch’lar da büyük ölçüde botlara ve keskin nişancılara maruz kalır. Gelişmiş kripto botlarının yardımıyla, bireyler botlarına lansmandan çabucak sonra karla token alıp satma talimatı verebilirler. Süreç o kadar anlık olabilir ki, manuel olarak alım yapan yatırımcılar büyük fiyat dalgalanmalarına maruz kalırlar.
Fiyat manipülasyonunu önlemek için grup, botları kara listeye almak üzere anti-bot tedbirleri uygulayabilir. Bazen takım, her bir cüzdanın tutabileceği token sayısına bir hudut koyan bir azamî cüzdan da uygulayabilir. Bu nedenle, genel olarak bir projenin adaleti, projenin gerisindeki grubun kabiliyetine ve bütünlüğüne bağlıdır.
